Insecten zijn onmisbaar voor de bestuiving van gewassen in de tuinbouw. Wilde bijen spelen daarbij een belangrijke rol. De bijdrage van wilde bijen aan de productiewaarde van appels en blauwe bessen bedraagt jaarlijks duizenden euro’s per hectare. Alleen al voor de Elstar-appel komt dit voor heel Nederland neer op wel 16 tot 20 miljoen euro. Dat blijkt uit onderzoek van Alterra Wageningen UR in samenwerking met EIS Kenniscentrum Insecten en Naturalis in opdracht van het ministerie van Economische Zaken.
Naast de honingbij zijn er honderden soorten wilde bijen in Nederland, maar hun belang voor de bestuiving van gewassen was tot nu toe onbekend. Op enkele tientallen bedrijven werd de bijdrage van deze wilde bestuivers onderzocht aan de opbrengst van appels (het ras Elstar) en blauwe bessen (de rassen Duke en Liberty).
Grotere en betere vruchten
Wilde bijen zorgden niet alleen voor een flink hoger aantal kilogrammen vruchten, maar de vruchten waren ook van een hogere kwaliteit. De appels werden groter, en in sommige jaren ook beter van vorm, waardoor een groter percentage vruchten in de hoogste kwaliteitsklasse terechtkwam.
Alterra-onderzoeker Arjen de Groot: “Wilde bijen blijken veel beter te presteren dan honingbijen in de overdracht van pollen op bloesems van Elstar-appelbomen,” zegt De Groot. “Hoewel ze in minder grote aantallen voorkomen dan honingbijen, nemen ze meer dan de helft van de totale bestuiving van appelbloesems voor hun rekening.” Daardoor maakt de bijdrage van wilde bestuivers mogelijk zelfs het verschil tussen een rendabele of een niet-rendabele Elstar-teelt. En ook bij blauwe bessen is er een flink effect: de netto winst lijkt daar ongeveer 12 procent lager uit te vallen als wilde bijen zouden ontbreken.
Bloemrijke omgeving
Deze resultaten zijn belangrijk, omdat niet alleen honingbijen momenteel onder druk staan. Ook veel soorten wilde bijen nemen in aantal af, ongeveer de helft ervan staat op de Rode Lijst. Telers kunnen zelf veel doen om meer wilde bestuivers op hun bedrijven te krijgen. Denk daarbij aan het behouden of vergroten van de bloemenrijkdom rondom hun percelen of tussen gewasrijen en het planten van bloeiende houtige gewassen langs perceelranden en op overhoeken.
Rapport
Lees het volledige Alterra-rapport 2636: ‘De bijdrage van (wilde) bestuivers aan de opbrengst van appels en blauwe bessen’
